Van MVO-beleid naar SMART duurzaamheidsdoelen

Het UMC (Universitair Medisch Centrum) Utrecht heeft door de jaren heen al vele duurzaamheidsmaatregelen uitgevoerd en meegedaan aan diverse duurzaamheidsinitiatieven en projecten. In 2015 werd duurzaamheid verankerd in de bedrijfsstrategie en vertaald in duurzaamheidsdoelen.

Focus op twee duurzaamheidsthema’s

In augustus 2017 is een nieuw duurzaamheidsbeleid voor de jaren 2017-2020 vastgesteld door de Raad van Bestuur. Deze periode focust het UMC Utrecht op twee duurzaamheidsthema’s:

1. Schone omgeving: Verkleinen van de negatieve impact door terugdringen CO_2-uitstoot, verminderen van afval en emissies, en sluiten van de grondstoffenkringloop.
2. Gezond houden wat gezond is: Vergroten van de positieve impact door bevorderen van een gezonde leefstijl; patiënten, medewerkers en studenten ondersteunen om gezonde keuzes te maken en naar vermogen zelf de regie te nemen over hun gezondheid.

Bij deze thema’s zijn doelen vastgesteld en opgaven geformuleerd. In het beleid zijn lange termijn doelen opgenomen (in 2030 CO₂-neutraal en circulair) en voor het thema schone omgeving zijn ook korte termijn doelen geformuleerd:

• In 2020 is de energie-efficiency met minimaal 8% verbeterd ten opzichte van 2016
• In 2020 is onze CO₂-footprint 25% kleiner dan in 2016
• In 2020 wordt 50% van ons afval zo hoogwaardig mogelijk gerecycled
• In 2020 is een centraal kader vastgesteld voor duurzaam en circulair inkopen
• In 2020 35% minder voedselverspilling dan in 2013
• In 2020 bestaat 70% van het voedselaanbod voor patiënten en in de restaurants en catering uit duurzame, gezonde producten

Monitoring en KPI’s

Nadat er duurzaamheidsdoelen waren geformuleerd kreeg Duurzaamheidscoördinator Esther Willems behoefte om:

• De duurzaamheidsdoelen te monitoren,
• De MVO-voortgang te rapporteren richting Raad van Bestuur,
• Het resultaat ook zichtbaar te maken voor de medewerkers om ze meer bij duurzaamheid te betrekken.

Daarom ging ze op zoek naar een monitoringstool en geschikte, meetbare KPI’s (KPI = Key Performance Indicator of Kritieke Prestatie Indicator). Uit een afstudeeronderzoek van een HBO student naar geschikte KPI’s en monitoringtools was de MVO-balans naar voren gekomen.

De indicatoren voor Schone Omgeving werden eenvoudig afgeleid van de doelstellingen. Voor ‘gezond houden wat gezond is’ was het lastiger om meetbare indicatoren te formuleren. Samen met de projectleiders rond dit thema, zijn toen enkele voorlopige KPI’s gekozen.

Milieubarometer helpt duurzaamheidsdoelen SMART te maken

Esther Willems zette de op deze manier verzamelde indicatoren in de MVO-balans (tegenwoordig onderdeel van de Milieubarometer). Hierdoor werd direct duidelijk dat voor sommige indicatoren nog geen goede meetwaarden beschikbaar waren en dat voor verschillende indicatoren nog een streefwaarde voor 2020 of 2030 moest worden bepaald. De MVO-balans hielp op deze manier om de indicatoren daadwerkelijk SMART te maken.

Het invullen van de indicatoren met al wel beschikbare meetwaarden leverde direct interessante plaatjes op. De grafieken en de balans zijn gepresenteerd aan een kleine groep medewerkers die betrokken zijn bij de projecten op de duurzaamheidsthema’s. Het bleek een goede manier om inzicht te geven zowel in de doelstellingen als in hoe we ervoor staan. Het leverde ook direct discussie en kritische vragen op, bijvoorbeeld over de betekenis van de kleur van de bolletjes. De discussie aan de hand van de voorlopige MVO-balans resultaten leidde tot een lijstje acties om de monitoring van de duurzaamheidsdoelen te gaan verbeteren.

De lijst met (voorlopige) MVO-indicatoren van UMC Utrecht staat hieronder.

Lijst (voorlopige) MVO-indicatoren UMC Utrecht

Gezond houden wat gezond is

• UMC IN BEWEGING (aantal deelnemende afdelingen)
• GEZONDE EN DUURZAME PATIENTENVOEDING (% gezonde en duurzame producten)
• PUBLIEKSLEZINGEN EN GEZONDHEIDCURSUS (aantal deelnemers)
• VITALITEIT BEVORDERENDE ACTIVITEITEN (aantal deelnemers)
• TRAININGEN TAALVAARDIGHEID MEDEWERKERS (aantal deelnemers)
• ZELF-ROOSTEREN (% van Monacogebruikers)
• ZIEKTEVERZUIM (%)
• GARANTIEBANEN (aantal medewerkers met garantiebaan)

Schone omgeving

• CO₂-FOOTPRINT (ton CO₂)
• ENERGIE-EFFICIENCY (% verbetering)
• DUURZAME ENERGIE (% duurzaam opgewekt of ingekocht)
• AFVALRECYCLING (% gerecycled)
• MEDICIJNVERSPILLING (% weggegooide medicijnen)
• VOEDSELVERSPILLING (% weggegooid voedsel)
• AUTOGEBRUIK WOON-WERKVERKEER % medewerkers dat met auto komt)
• DUURZAAM INKOPEN (% met duurzaamheid in selectie en/of gunning)

Lees verder over duurzaamheid in UMC Utrecht of over het zelfs kiezen van MVO-thema’s en stellen van MVO-doelen.

Bron: Esther Willems en Stichting Stimular (2017)