Duurzaamheid is een onderdeel van de jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk. Via deze jaarrapportage geef ik een samenhangend beeld van de ontwikkeling van de organisatie en bedrijfsvoering van de ministeries in het afgelopen jaar.
Terugkijkend op 2018 concludeer ik dat het Rijk in de bedrijfsvoering een aantal belangrijke doelen nog niet heeft gerealiseerd, maar dat er op diverse thema’s ook positieve resultaten zijn te melden […]. De rijksoverheid weet niet alle eigen duurzaamheidsambities te realiseren, zoals op het gebied van elektrische auto’s. Waar doelstellingen nog niet zijn bereikt, zijn verbeteracties noodzakelijk. […]
Gezond werken
De focus op gezond werken heeft nog niet geleid tot het gewenste resultaat. Het ziekteverzuim is in 2018 namelijk wederom gestegen. Uitgevoerde analyses maken het gericht inzetten van interventies mogelijk en zijn de basis van een goed verzuimbeleid per departement en zullen de stijgende lijn moeten keren. Het in dienst nemen door de rijksoverheid van mensen met een beperking blijft nog fors achter bij de doelstelling. […]
CO2-reductie
De netto CO2-uitstoot van het Rijk daalde met 12,5% ten opzichte van 2017. Deze daling bereikt het Rijk onder andere langs de weg van een energiezuinige huisvesting. Denk hierbij aan het efficiënter gebruikmaken van vierkante meters, het optimaliseren van klimaatinstallaties en het beter isoleren van rijksgebouwen. Maar ook initiatieven als de Green Citydeal EnergieRijk Den Haag dragen hieraan bij. In dit kader werkt de rijksoverheid sinds najaar 2018 samen met de gemeente Den Haag en de provincie Zuid-Holland aan een duurzame energievoorziening voor tal van (overheids)kantoren in het centrumgebied van Den Haag, met als doel dat deze vanaf 2040 klimaatneutraal zijn.
Naast het terugdringen van het energieverbruik neemt de uitstoot van CO2 af door over te stappen op hernieuwbare energiebronnen. Ook past de rijksoverheid diverse compensatiemaatregelen toe.
Ook de CO2-uitstoot bij Transport en vervoer daalde ten opzichte van vorig jaar. Via het klimaatakkoord heb ik de ambitie voor de rijksoverheid aangescherpt tot een volledig zero emissie wagenpark in 2028. Ik constateer helaas dat de voortgang van de uitrol van elektrische voertuigen fors achterblijft bij de ambitie: er zijn te weinig brandstofauto’s in het rijkswagenpark vervangen door elektrische auto’s. Wel is via de rijksbrede aanbesteding voor de uitrol van 2000 laadpalen een belangrijke randvoorwaarde voor de uitrol gerealiseerd.
Om het rijkswagenpark versneld te elektrificeren zal ik er intensiever op sturen dat rijksdepartementen op korte termijn overgaan tot aanschaf van elektrische auto’s. Hoewel mijn eigen ministerie relatief weinig auto’s in beheer heeft, ga ik zelf het goede voorbeeld geven door de benzine- en dieselauto’s van mijn ministerie eerder door elektrische te vervangen.
Circulaire rijksbedrijfsvoering
Binnen de rijksoverheid is steeds meer aandacht voor circulariteit, zoals het creëren van afvalstromen die geschikt zijn voor hergebruik. Doordat ministeries via de rijksmarktplaats gebruik kunnen maken van elkaars meubilair werd in 2018 € 7,8 miljoen en 378 ton CO2 bespaard. De afspraak is dat bij het Rijk restafval in 2020 nog maximaal 35% van de totale hoeveelheid afval (exclusief papier en karton) deel uitmaakt. In 2018 bleef de teller echter steken op 62%. Kennelijk is meer sturing noodzakelijk om de doelstellingen tijdig te halen […].
Maatschappelijk verantwoorde inkoop, social return en proeftuinen
Naast kwantitatieve voortgang realiseerde het Rijk in 2018 een reeks mooie concrete kwalitatieve mijlpalen. Er is sprake van een reeks grote rijksbrede aanbestedingen met duurzame impact op mens en milieu. Het Rijk werkte aan liefst 25 projecten op het gebied van klimaatneutraal en circulair inkopen.
Eind vorig jaar is de aanbesteding voor het verduurzamen van het gasverbruik van het Rijk gepubliceerd. Ook startte de aanbesteding voor de logistieke hub voor de Haagse kantoren. Deze hub zorgt ervoor dat het grote aantal transportbewegingen in de binnenstad afneemt. Tegelijkertijd zijn er op de locatie van de hub collega’s met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag.
Naast deze concrete aanbestedingen boekt het Rijk goede vooruitgang op het gebied van social return en het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de internationale productieketen. Het Rijk lanceerde de aanpak ‘Maatwerk voor mensen’, werkte aan 21 proeftuinen social return en startte de ISV Academie waarin overheidsinkopers worden opgeleid om internationale sociale voorwaarden toe te passen.
Via de proeftuinen zijn in samenwerking met leveranciers bijvoorbeeld jeugdjustitiabelen geholpen met het behalen van een mbo-diploma, zijn ICT’ers met een uitkering extra geschoold en zijn werk-leertrajecten financiële administraties gestart voor socialreturnkandidaten. Duidelijk is wel dat alleen voortdurende aandacht en ruimte voor innovatieve initiatieven voor concrete resultaten zorgen. In 2019 trek ik deze lijn graag door. Inmiddels zijn 24 nieuwe proeftuinen in voorbereiding.
Bron: Aanbieding Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk 2018 (mei 2019)