In 2018 heeft GGZ NHN op hun locatie Geestercogge in Schagen de oude cv-ketels vervangen door een hybride systeem van cv-ketels plus warmtepomp. Freddie Ong, adviseur vastgoed en duurzaamheid, is er heel tevreden mee.
Natuurlijk vervangingsmoment
Deze bivalente oplossing past bij het beleid van verduurzaming op natuurlijke vervangingsmomenten. Toen vervanging van de ketels in zicht kwam, heeft Freddie hun installateur gevraagd welke opties er zijn om het systeem te verduurzamen. De installateur suggereerde een bivalente opstelling van twee nieuwe (kleinere) cv-ketels plus een lucht-water-warmtepomp.
Haalbaarheidsonderzoek
Om te onderzoeken of een bivalent systeem voor deze locatie geschikt is, is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd. Daarin is gekeken met welke keteltemperatuur het gebouw nog goed op temperatuur gehouden kon worden. Dit is afgeleid uit de stooklijn en de meting van de vermogensvraag van de ketels. Het gebouw uit 1995 is geïsoleerd volgens de eisen van die tijd (Rc waarde 2,5-3,0) en wordt verwarmd met radiatoren en via ventilatielucht (LBK’s). Twee verwarmingsketels leveren de warmte en zorgen ook voor warmwater. De oude ketels waren overgedimensioneerd, het maximaal gevraagde vermogen was 385 kW.
Rekenmodel
Met de meetgegevens en een rekenmodel is bepaald dat een warmtepomp met 102 kW thermisch vermogen ongeveer 90% van de verwarming en 70% van de totale warmte (verwarming en warm water) zou kunnen leveren. Het restant wordt dan door de aardgasketels geleverd, waarvan 2/3 voor warm tapwater en 1/3 voor verwarming op de momenten dat de warmtepomp niet genoeg warmte kan leveren.
Gerealiseerde besparing
Het bivalente systeem bleek financieel rendabel te zijn. De warmtepomp levert inderdaad de voorspelde 70% van de totale warmte. Kijkend naar de totale investering en het energieverbruik in het eerste seizoen komt de terugverdientijd van deze oplossing (ten opzichte van alleen nieuwe ketels) op iets meer dan vier jaar. De bivalente oplossing leverde NHN het eerste jaar een CO2-reductie van 16% op, uitgaande van grijze stroom. Als de warmtepomp 100% van de tijd op hernieuwbare stroom draait (geen CO2-uitstoot) levert de bivalente oplossing voor GGZ NHN zo’n 57% CO2-reductie.
Aanleg en werking installatie in de praktijk
De warmtepomp levert warmte voor de radiatoren en de luchtbehandeling, niet voor het warm tapwater. De gasketel springt bij in koude periodes: als de cv-aanvoertemperatuur hoger moet zijn dan 50°C of als het piekvermogen van de warmtepomp niet voldoende is. Het gebouwbeheersysteem is aangepast op de aansturing van de ketels en de warmtepomp. Nachtverlaging wordt nog steeds ingezet, maar de regeling is zo gewijzigd dat de warmtepomp zoveel mogelijk doet bij het aanwarmen zodat zo min mogelijk gas wordt gebruikt. De elektrische aansluiting hoefde bij GGZ NHN niet verzwaard te worden omdat er nog capaciteit over was van de stoombevochtigers die al eerder waren verwijderd. Wel moest de verdeelinrichting aangepast worden.
Geluid warmtepomp
Het geluid van het buitendeel van de warmtepomp is een aandachtspunt. Freddi Ong zegt daarover “Je hoort hem behoorlijk, maar ik heb van niemand klachten ontvangen. Het helpt daarbij vast dat hij alleen werkt als het buiten kouder wordt en dat er geen woningen dichtbij staan.”
Goed inregelen
Het systeem is voorzien van monitoring zodat de werking van de warmtepomp goed via het energiemanagementsysteem te volgen is. Onderdeel van de installatie was de bijregeling van de warmtepomp na ingebruikname. De kosten daarvoor bedroegen circa € 11.000. Na de inregelperiode schoot de bijdrage van de warmtepomp in de warmtevoorziening omhoog. Goed inregelen blijkt belangrijk om mee te nemen in de opdracht en begroting.
voor de warmtepomp benodigde elektriciteit op.
Bron: Stichting Stimular voor Expertisecentrum Verduurzaming Zorg (EVZ) (2021)