Zonwering (buitenzonwering, binnenzonwering of folie)

Beschrijving

Installeer zonwering om zoninstraling gedurende de warme periode (zomer) te voorkomen. Hierdoor loopt de binnentemperatuur overdag minder op, waardoor minder gekoeld hoeft te worden.

Bij gebouwen zonder elektrische koeling levert zonwering geen directe energiebesparing op, maar wel een aanzienlijke verbetering van het binnenklimaat. Daardoor zal de behoefte om een koeling te plaatsen afnemen.

Hieronder gaat het achtereenvolgens over

1. Buitenzonwering
2. Natuurlijke zonwering: bomen
3. Binnenzonwering
4. Zonwerend glas en zonwerende raamfolie

_{Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij ASVZ in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .}

Buitenzonwering

Breng zonwering aan de buitenzijde aan voor het optimale resultaat. Ze weerkaatsen namelijk de zonnestralen voordat deze het glas kunnen bereiken.

1. Bouwkundige zonwering (overstekken, balkons, zonwerend rooster boven de ramen) weert directe zoninstraling in de zomer. In de winter, als de zon laag staat, komt de warmte wel (deels) binnen. Een neveneffect van vaste zonwering is verminderde daglichttoetreding.
2. Screens, uitvalschermen of lamellen zijn flexibeler dan bouwkundige zonwering en kunnen meestal in verschillende standen worden toegepast. Deze maatregelen zijn wel windgevoeliger en kunnen meestal tot een windkracht van 5 à 6 worden toegepast. Er zijn screens beschikbaar die tegen hogere windsnelheden bestand zijn (tot 55 km/uur, windkracht 7), echter deze schermen zijn circa viermaal zo duur dan de meest eenvoudige schermen. De kleur is een belangrijke factor bij zonwering. Aluminiumbedampte stoffen zorgen voor een goede weerkaatsing van een groot deel van de zonnewarmte en zijn daarom goed geschikt. Donkere kleuren zijn minder geschikt voor zonwering, omdat deze warmte ‘vasthouden’.
3. Tegenwoordig zijn er ook screens met zuignappen die aan de buitenzijde van een ruit bevestigd kunnen worden. Dat kan een goede oplossing zijn voor plekken waar andere buitenzonwering niet mogelijk is, de screens makkelijk bevestigd kunnen worden (begane grond of draaiende delen) en de zonwering maar een beperkt aantal dagen per jaar nodig is.

De besparingen zijn het grootst:

1. Als zonwering in de ontwerpfase direct wordt meegenomen.
2. Bij toepassing van automatisch geregelde buitenzonwering.
3. Als de zonwering alleen in de zomer wordt gebruikt. ‘s winters zorgt de zon voor de nodige opwarming, zodat op verwarming wordt gespaard.
4. Als rechtstreekse zonnestraling wordt voorkomen, terwijl, via reflectie, wel daglicht naar binnen kan komen.

_{Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij GGZ Delfland in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg . Systeem voor automatische zonwering}

Natuurlijke zonwering: bomen

Natuurlijke buitenzonwering ontstaat door bomen aan te planten rond het pand. Loofbomen houden in de zomer zonlicht tegen waardoor het gebouw koel blijft. In de winter verliezen loofbomen hun blad waardoor het zonlicht het gebouw kan verwarmen. Lees verder in de wegwijzer Biodiversiteit en bedrijven van Stimular.

Binnenzonwering

Denk aan horizontale jaloezieën, gordijnen en rolgordijnen. Binnenzonwering is minder effectief, omdat een deel van het licht in het glas en de binnenzonwering wordt omgezet in warmte.

Zonwerend glas en zonwerende raamfolie

Er zijn folies/coatings die zonlicht reflecteren: fabrieksmatig aangebracht (zonwerend glas) of om later aan te brengen (zonwerende raamfolie). In de zomer heb je hiervan profijt. Maar veelal moet je daarmee in de winter meer verwarmen, omdat de gratis zonnewarmte niet in het gebouw kan komen. Daarom is dit vooral een noodoplossing als de oververhitting niet op een andere manier te voorkomen is.

Veel zonwerende folies worden ten onrechte als ‘energiebesparend’ verkocht. Zonwerende folie herken je aan een zontoetreding (g-factor) van 0,3 of lager. Deze folie wordt aan de buitenkant op het glas geplakt.

Toepasbaarheid

Bij relatief grote glasoppervlaktes, met name oppervlaktes gericht op het oosten en het zuiden. Zonwering op het oosten is belangrijk omdat zomerzon in ruimtes gericht op het oosten al vroeg in de de ochtend voor veel warmte zorgt. Daar hebben de gebruikers de hele dag last van.

Prioriteit heeft zonwering voor gekoelde ruimten.

_{Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij Careyn in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .}

Milieu aspecten

Energiebesparing door vermindering van de gebouwkoeling. Buitenzonwering kan tot 80% van de zonnewarmte tegenhouden. Binnenzonwering is maar half zo effectief.

Direct zonlicht heeft, gemeten op een verticaal vlak, een vermogen van circa 600 tot 1.000 W/m². Diffuus zonlicht kent een vermogen van circa 50 tot 150 W/m². Op jaarbasis valt per m² raam minimaal 400 kWh diffuus zonlicht binnen. Om dit weg te koelen is 200 kWh elektriciteit per m² raam nodig. Wanneer ook de warmte die binnenkomt door directe zonnestraling wordt meegeteld, verdubbelen eerder genoemde hoeveelheden.

Bij gebruik van automatisch geregelde zonwering alleen in de zomer zijn besparingen mogelijk van 4 tot 5% op het elektriciteitsverbruik voor zorggebouwen en 9 tot 29% voor kantoren.  

Financiële aspecten

De kosten voor een beweegbare zonwering bedragen € 100 tot € 200 per m² zonwering. De kosten voor een bouwkundige zonwering bedragen circa € 200 per m² zonwering. De kosten voor zonwerende folie zijn € 40 per m² glas als geen steiger nodig is en € 125 als eens steiger nodig is. De gemiddelde terugverdientijd is 5 tot 10 jaar. 

Bron: Infomil, Buitenzonwering en energiebesparing op verwarmen en koelen (TNO, 2008), Milieucentraal, Stichting Stimulat