Weersafhankelijke regeling

Beschrijving weersafhankelijke regeling

Een weersafhankelijke regeling zorgt ervoor dat de temperatuur van het cv-water wordt afgestemd op de actuele buitentemperatuur. Voordelen hiervan zijn:

1. De gemiddelde temperatuur van het cv-water is lager, waardoor de ketel met een hoger rendement warmte kan opwekken. In een periode waar met lagere temperaturen wordt gestookt, kan dit een besparing van 4% (conventionele ketel) tot circa 12% (HR-ketel) opleveren.
2. Minder leidingverliezen.
3. In aanloop naar een (hybride) warmtepomp helpt een weersafhankelijke regeling je zicht te krijgen op de mogelijkheden. Veelal kan je op de cv-ketel de aanvoertemperatuur (de temperatuur van het water wat het gebouw in gaat) aflezen. Als dit lager is dan 50 graden dan zou een warmtepomp een prima rendement hebben. Lees verder over verwarmingstest / 50 graden test.

Waarom een weerafhankelijke regeling?

Bij lage buitentemperaturen is het noodzakelijk dat radiatoren meer warmte afgeven dan bij hogere buitentemperaturen. De afgifte van de hoeveelheid warmte kan op twee manieren worden geregeld. Een manier is het regelen van de hoeveelheid cv-water die door de radiator stroomt met thermostatische radiatorafsluiters of thermostaatkranen. Het op deze manier regelen van de hoeveelheid cv-water leidt vaak tot het effect van “hollen of stilstaan”. Of de radiator is (te) koud en geeft (te) weinig warmte af óf de radiator is (te) heet en geeft (te) veel warmte af. Dit is voor de personen in de ruimte niet comfortabel. Het regelen van de temperatuur van het cv-water met een weersafhankelijke regeling is een betere manier.

Wat is een weersafhankelijke regeling? Buitentemperatuurvoeler en stooklijn

Bij het installeren van een weersafhankelijke regeling wordt een sensor voor de buitentemperatuur (buitentemperatuurvoeler) geplaatst en de stooklijn ingesteld. De stooklijn regelt de relatie tussen de buitentemperatuur en de temperatuur van het cv-water.

Oudere regelingen hebben twee knoppen. Moderne computergestuurde regelingen hebben twee instelpunten waar een (denkbeeldige) lijn door loopt. Algemeen geldende ideale instellingen voor de temperatuur van het cv-water zijn niet beschikbaar. Een veel voorkomende (fabrieks-)instelling is bij een buitentemperatuur van -5 °C een cv-watertemperatuur van 90 °C en als tweede punt bij een buitentemperatuur van 10 °C een cv-watertemperatuur van 40 °C.

Let op: bij een conventionele cv-ketel mag de retourtemperatuur niet kouder zijn dan 55 °C om condensatie in de ketel te voorkomen. Je kunt deze ketel beter vervangen, zie tip HR-ketel.

Stooklijn instellen bij een weersafhankelijke regeling

Een weersafhankelijke regeling maakt het mogelijk de temperatuur van het cv-water af te stemmen op de actuele buitentemperatuur. Hierbij moet nog wel de stooklijn goed ingesteld worden.

Toepasbaarheid van een weersafhankelijke regeling

Deze maatregel is toepasbaar in gebouwen met één of meerdere cv-ketels. Als er meerdere ketels in cascade staan, is er maar één regeling nodig. In grotere verwarmingssystemen is deze regeling vaak onderdeel van het gebouwbeheersysteen, zie ook maatregel Gebouwbeheersysteem. Is de cv-ketel niet geschikt voor een weersafhankelijke regeling? Stel dan de cv-watertemperatuur handmatig in.

Weersafhankelijke regeling bij meerdere cv-groepen

De cv-ketel van een groot gebouw is vaak onderverdeeld in meerdere cv-groepen. Deze installatie is te herkennen doordat er altijd een cv-water verdeelinrichting aanwezig is, waarbij per groep bepaald wordt of de betreffende groep warm water afneemt.

• Plaats als de warmtebehoefte van deze cv-groepen (zogenaamde secundaire groepen) erg verschilt, per cv-groep een weersafhankelijke regeling.
• Ook als de cv-ketel naast ruimteverwarming een boiler van warm water voorziet, moeten de groepen voor ruimteverwarming apart voorzien zijn van een weersafhankelijke regeling. De primaire groep (de cv-leiding van en naar de ketel) wordt in dat geval vaak aangepast aan de groep die de hoogste temperatuur vraagt. De groep voor de boiler moet tot ten minste 65 °C te verwarmen.

Weersafhankelijke regeling om altijd overal te kunnen verwarmen

In combi met radiatorknoppen wordt een weersafhankelijke regeling ook gebruikt als alternatief voor een zoneregeling met ruimtethermostaten. In deze situatie bepaalt niet de ruimtethermostaat of de ketel gaat stoken, maar is altijd warm water beschikbaar voor de radiatoren. De weersafhankelijke regeling zorgt dat de hoeveelheid warmte (temperatuur van het water) matcht met de warmtevraag (afhankelijk van de buitentemperatuur). Lees verder over ruimtethermostaten en radiatorknoppen.

Milieuaspecten: gasbesparing door weersafhankelijke regeling

De energiebesparing van een weersafhankelijke regeling op de cv-ketel hangt af van het aantal gebruiksuren. De besparing is 1 tot maximaal 12% als de retourtemperatuur altijd lager dan 55 °C kan zijn door de regeling. Als de verwarming lagetemperatuurverwarming is (zoals vloerverwarming) zijn de besparingen lager dan bij hoge temperatuurverwarming.

Financiële aspecten: wat kost een weersafhankelijke regeling?

Kosten zijn afhankelijk van de complexiteit van de cv-installatie, en minimaal € 125 voor een simpele installatie. Vuistregel is € 1 per m² gebruiksoppervlak (Bron: Arcadis 2022). Deze maatregel verdient zich veelal binnen vijf jaar terug.

Aanvullende informatie

Controleren van instellingen

Controleer ieder seizoen de instelling van de stooklijn door de aanvoertemperatuur af te lezen. Zie ook maatregel Controleer structureel functioneren van de cv-regeling. Als de instellingen van alle weersafhankelijk geregelde groepen gelijk zijn, dan is de installatie niet goed ingeregeld. De warmtebehoefte van een groep is namelijk zelden gelijk aan die van een andere groep.

Erkende maatregel voor energiebesparing

De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.

Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.

Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank