Beschrijving
Een led-lamp is beter voor het milieu dan een PL-lamp en een traditionele spaarlamp (PLe of CFL). In de volgende situaties is een led-lamp ook voor jouw portemonnee beter dan een spaarlamp:
- daar waar de lamp veel brandt (grofweg > 9 uur per dag);
- daar waar de lamp altijd brandt omdat de lamp langzaam start, en aan- en uitschakelen daardoor als vervelend ervaren wordt (bijv. in toiletten);
- daar waar de lamp vaak aan- en uitgeschakeld wordt, en daardoor snel kapot gaat.
Spaarlampen kunnen vaak één op één worden vervangen door led-lampen. Led-lampen zijn iets zuiniger en starten snel, zodat veel aan- en uitschakelen geen probleem is. Led-lampen zijn in verschillende uitvoeringen qua elektrisch vermogens en verlichtingssterkte (lumen), alsook met of zonder geïntegreerd voorschakelapparaat.
Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij GGZ Delfland in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .
Wat is een PL-lamp, PLe-lamp en CFL-lamp
Een PL-lamp is een insteeklamp (vaak met lampvoet G23 of G24) die bestaat uit een compacte TL-buis waarbij een starter is ingebouwd. Lampen in downlighters zijn vaak PL-lampen. Het voorschakelapparaat zit niet in de lamp maar in de armatuur.
Een PLe of CFL is geen echte PL-lamp maar een traditionele spaarlamp met een e14- of e27-fitting en een geïntegreerd voorschakelapparaat. Deze lamp wordt veel in woningen gebruikt.
Toepasbaarheid: wanneer spaarlamp vervangen?
Deze maatregel is relevant voor situaties zoals hierboven beschreven.
Voer deze maatregel uit op het moment dat de lamp kapot gaat. Meestal is een vervangende lamp te vinden die in de bestaande armatuur past. Zo niet, dan zijn nieuwe armaturen nodig.
Er zijn vervangers voor de meest voorkomende PL-lampen (PLS, PLC, PLQ, PLT, PLL 2 pins, 4 pins) en PLe-lampen.
Milieu aspecten: led-lamp meerdere voordelen t.o.v. spaarlamp
- Deze maatregel bespaart energie, omdat een led-lamp ongeveer 30% minder verbruikt dan een PL- of Ple-lamp. Een indicatie (in kWh) vind je in de tabel hieronder. En, aan- en uitschakelen van een led-lamp gaat snel, zodat de lamp niet meer onnodig aan hoeft te staan.
- De maatregel zorgt voor een langere levensduur van de lamp (verlenging van zo’n 10.000 naar 30.000 uur), waardoor minder grondstoffen nodig zijn om lampen te maken.
- Led-lampen bevatten minder kwik en fosfor, en zijn ook daardoor een verbetering voor het milieu ten opzichte van spaarlampen.
Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij St Jansdal in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .
Financiële aspecten
Kosten van vervangende led-lampen en armaturen zijn als volgt:
| waar | lamp/armatuur | kosten zelfstandig moment | meerkosten natuurlijk moment | besparing (in kWh/jaar | Erkende Maatregel |
| binnen | spaarlamp (25W) | € 7 (arbeid) + € 6 (materiaal) | € 0 | 44 | GF4 |
| binnen | plafondspot | € 32 (arbeid) + € 34 (materiaal) | € 0 | 55 | GF7 |
| binnen | wandarmatuur | € 29 (arbeid) + € 68 (materiaal) | € 0 | 74 | GF8 |
| buiten | wandarmatuur | € 57 (arbeid) + € 107 (materiaal) | € 0 | 11 | GG3 |
| terrein | armaturen op lichtmast | € 49 (arbeid) + € 233 (materiaal) + € 17 (materieel) | € 0 | 56 | FG4 |
| nabij procesapparatuur | armatuur | € 41 (arbeid) + € 20 (materiaal) | € 20 (materiaal) | 150 | PD9 |
Direct vervangen van lampen verdient zich terug binnen 5 jaar vanaf 600 branduren per jaar. Direct vervangen van armaturen binnen vanaf 3.300 (plafond) / 3.6000 (wand) branduren per jaar. Overige vervanging op natuurlijk moment. Bron: EML 2023. Hierbij is gerekend met € 0,21 per kWh en € 1,16 per m3 aardgas (excl. BTW).
Bekijk onze suggesties om verlichtingsoffertes te beoordelen.
Aanvullende informatie
- ISSO publicatie 90 Energie-efficiënte verlichting
- Verlichtingsnorm voor werkplekken binnen NEN 12464-1
Erkende maatregel voor energiebesparing
De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Bron: Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank