Vergisting en co-vergisting

Beschrijving

Vergisting is een biologisch proces waarbij onder zuurstofloze omstandigheden (anaeroob), organische stof door micro-organismen wordt afgebroken tot methaan (aardgas) en kooldioxide. Het proces wordt ook wel fermenteren genoemd.

Co-vergisten is een methoden van vergisten waarbij gelijktijdig verschillende stromen biomassa vergist worden in een vergistinginstallatie. Het proces van co-vergisten bestaat uit een aantal stappen. Deze zijn: mengen co-substraat met mest, voorbehandelen, vergisten en navergisten. Mest wordt hierbij als hoofdbestanddeel gebruikt en samen met producten als maïs, gerst en aardappelen vergist. Welke stoffen toegevoegd mogen worden als co-substraat is samengevat in de zogenaamde positieve lijst die door de overheid is uitgegeven. Er wordt aardgas geproduceerd dat gebruikt kan worden in een gasmotor om stroom op te wekken. Deze stroomopwekking met het biogas vind meestal plaats in een kleine WKK-installatie. Hierdoor kan ook de restwarmte gebruikt worden.

Er zijn drie vormen van co-vergisting mogelijk: Psychrofiele vergisting (bij 10-20 ºC), Mesofiele (bij 30-40 ºC) en Thermofiele vergisting (bij 50-60 ºC). Voor vergisting op kleine en middelgrote schaal, bijvoorbeeld in de agrarische sector, is Mesofiele vergisting de beste methoden. Dit is een stabiel proces met een relatief hoge gasopbrengst bij een korte verblijfstijd. Deze vergister is eenvoudiger te bouwen dan andere vergisters en bestaat uit een geïsoleerde tank met verwarming en een mixer. De processen die plaatsvinden tijdens de vergisting vinden allemaal in dezelfde tank plaats.

Voordelen van het gebruik van een vergister / vergistinginstallatie om stroom op te wekken zijn:

• Vergiste mest (het digestaat) heeft een hogere bemestingskwaliteit dan onvergiste mest. Afval wordt dus energetisch ingezet en milieuvriendelijk verwerkt.
• De opgewekte elektriciteit en warmte levert een opbrengst voor de ondernemer.
• De stankemissie wordt verminderd.
• Lagere milieubelasting.

Toepasbaarheid

Een vergistinginstallatie kan zowel in een agrarisch gebied als op een industrieterrein geplaatst worden. Een groot voordeel van een agrarische locatie is dat de mest en co-producten voorhanden zijn en de transportafstand en -kosten daarmee beperkt blijven. Een veehouder kan afhankelijk van de hoeveelheid mestproductie een kleine of grote installatie neerzetten. Vaak zijn er ook samenwerkingsverbanden mogelijk met landbouwers of andere veehouders of financiële samenwerkingsverbanden met elektriciteitsbedrijven. Hierdoor kan de schaal van een installatie vergroot worden.

Milieuaspecten

U wekt zelf duurzame energie op in plaats van gebruik van aardgas en fossiele brandstoffen. Bij normale verwerking van mest komt veel methaangas vrij. Een groot deel van het methaangas wordt nu gebruikt. Dit vermindert direct de uitstoot van broeikasgas.

Financiële aspecten

Het bouwen van een vergistinginstallatie is duur, maar de jaarlijkse opbrengsten zijn veelbelovend. Daarbij zijn er tal van subsidie- en financieringsmogelijkheden. Aan de hand van een voorbeeld zijn hier de financiële aspecten uiteengezet.
Een veehouderij met 200 koeien heeft een mestproductie van ongeveer 6.000 ton per jaar. Samen met 2.000 ton co-producten per jaar zou dit verwerkt kunnen worden in een vergister van 1.200 m³. De kosten hiervan zijn – na aftrek van fiscaal voordeel – ongeveer € 435.000. Rekening houdend met de arbeidskosten, transportkosten, vermeden elektriciteits- en warmtekosten, teruglevering aan het net en de toegenomen waarde van de mest, komt de terugverdientijd op 7 à 8 jaar. Bij een grotere installatie wordt de terugverdientijd korter.

Deze maatregel komt, onder bepaalde voorwaarden, in aanmerking voor de subsidie Stimulering Duurzame Energietransitie (SDE++). De subsidie stimuleert de energietransitie door een subsidie toe te kennen op basis van vermeden CO₂-uitstoot. Bedrijven en non-profit instellingen komen in aanmerking. Voor meer informatie: www.rvo.nl/sde.

Daarnaast zijn er in meerdere provincies aanvullende financiële tegemoetkomingen beschikbaar. Raadpleeg hiervoor jouw gemeente.

Aanvullende informatie/bronnen

• Kennisbundeling covergisting, 2005, Kool, A., De Boer, H., Van Dooren., H.J., Van Duin, B. en Tijmensen, M.,CLM Onderzoek en Advies BV, P-ASG en Ecofys