Beschrijving
Metaalhalogenidelampen werden gebruikt als energiezuinig alternatief voor minder zuinige gasontlagingslapmen. Veelal zijn nu geschikte led-lampen beschikbaar. Metaalhalogenidelampen vervangen door led is in sommige situaties zelfs verplicht (erkende maatregel).
Wat zijn metaalhalogenidelampen?
Metaalhalogenide-lampen worden ook wel metaalhalidelampen of metaal halogeenlamp genoemd. Een metaalhalogenidelamp is een geschikte lamp voor situaties waarbij een goede kleurweergave (Ra 60 – 95) belangrijk is. Denk bijvoorbeeld aan:
- Buitenverlichting met gezichtsherkenning bij camerabewaking
- Verlichting van hallen of grote complexen waar lange tijd een hoge verlichtingssterkte nodig is
De lamp heeft wel enige minuten nodig om 100% lichtniveau te bereiken en is dus minder geschikt voor systemen met aanwezigheidsdetectie (bijvoorbeeld voor “schrikverlichting”). Er zijn (2015) wel dimbare versies verkrijgbaar.
Metaalhalogenidelampen hebben een rendement dat vergelijkbaar is met de nieuwste generatie TL-lampen (60 tot 100 lumen/Watt) bij een levensduur tot 20.000 branduren. Ze zijn beschikbaar in veel vermogens. Ze zijn relatief compact en verkrijgbaar in verschillende uitvoeringsvormen. Veel voorkomende zijn ellips- en buisvormig (met schroefdraad en BY22D fittingen). Ze geven een sprankelend wit licht. De lichtopbrengst daalt wel aanzienlijk in de loop van de tijd (tot zo’n 50%). Met gebruik van elektronische voorschakelapparatuur kan het verlies aan lichtopbrengst beperkt blijven, zodat aan het eind van het productleven nog ongeveer 75%-80% lichtopbrengst resteert. Metaalhalogenidelampen functioneren onder hoge druk en hoge temperatuur: er zijn speciale armaturen nodig om de lampen veilig te kunnen gebruiken.
Metaalhalogenidelampen zijn hogedrukgasontladingslampen (gevuld met onder andere gas en metaalhalogeniden). De lampen hebben een keramische brander of een kwartsbrander. De lamp bestaat uit een binnenballon van kwartsglas of keramiek, bijvoorbeeld aluminiumoxide, waarin de eigenlijke gasontlading plaatsvindt en een buitenballon van glas als bescherming. De buitenballon zorgt er bovendien voor dat de UV-straling geabsorbeerd wordt van de gasontlading, die door de binnenballon wordt doorgelaten.
Toepasbaarheid van vervangen van metaalhalogenidelamp
Meestal is een vervangende lamp te vinden die in de bestaande armatuur past. Zo niet, dan zijn nieuwe armaturen nodig.
Milieuaspecten van vervangen metaalhalogenidelamp
Deze maatregel bespaart op het elektriciteitsverbruik van de verlichting. Een indicatie vind je in de tabel hieronder.
Financiële aspecten van vervangen metaalhalogenidelamp
Kosten van vervangende led-lampen en armaturen zijn als volgt:
| waar | lamp/armatuur | kosten zelfstandig moment | meerkosten natuurlijk moment | besparing (in kWh/jaar | Erkende Maatregel |
| terrein | armatuur op lichtmast | € 49 (arbeid) + € 233 (materiaal) + € 17 (materieel) | € 0 | 56 | FG4 |
| terrein | terreinverlichting zonder mast | € 49 (arbeid) + € 599 (materiaal) + € 17 (materieel) | € 0 | 147 | FG5 |
| binnen | lamp (125W) | € 8 (arbeid) + € 58 (materiaal) | € 16 (materiaal) | 154 | GF5 |
| binnen | railspot | € 47 (arbeid) + € 99 (materiaal) | € 54 (materiaal) | 78 | FG12 |
| binnen | pendelarmatuur en opbouwarmatuur | € 87 (arbeid) + € 896 (materiaal) + € 17 (materieel) | € 0 | 294 | FG13 |
| buiten | armatuur | € 49 (arbeid) + € 89 (materiaal) | € 0 | 64 | GG4 |
Direct vervangen van lampen verdient zich terug binnen 5 jaar vanaf 1.000 branduren per jaar. Direct vervangen van railspots vanaf 5.200 branduren per jaar. Overige vervanging op natuurlijk moment. Bron: EML 2023. Hierbij is gerekend met € 0,21 per kWh en € 1,16 per m3 aardgas (excl. BTW).
Bekijk onze suggesties om verlichtingsoffertes te beoordelen.
Bron foto: RVO, Informatiebank Erkende Maatregelen 2023 .
Aanvullende informatie
Erkende maatregel voor energiebesparing
De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Richtlijnen verlichting
- ISSO publicatie 90 Energie-efficiënte verlichting
- Verlichtingsnorm voor werkplekken binnen NEN 12464-1
- Verlichtingsnorm voor werkplekken buiten NEN 12464-2
- NSVV publicatie Richtlijn verlichting voor industriële ruimten
Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank