Beschrijving
De overstap naar koken met inductie is op den duur onvermijdelijk en biedt ook vele voordelen. De energie wordt efficiënter gebruikt waardoor de keuken minder warm wordt en aangenamer blijft. De kookplaat is gebruiksvriendelijker, het is veiliger en er komen minder schadelijke stoffen vrij. Als een bedrijf of instelling groene stroom inkoopt zijn er geen directe en indirect broeikasgassen bij het gebruik van de kookplaat.
In de Nederlandse ambitie om het gebruik van aardgas te reduceren, is een alternatief voor koken op gas gewenst. De logische stap is om elektrisch te gaan koken. Op de markt zijn twee populaire methodes om elektrisch te koken: keramisch en inductie.
Inductiekookplaten maken gebruik van elektromagnetische inductievelden. Hierbij produceert de kookplaat een snel wisselend magnetisch veld welke de bodem van de pan verwarmt als die op de kookplaat wordt gezet. De plaat zelf wordt niet verwarmd; die wordt indirect warm door de pannenbodem en koelt snel weer af als de pan van de plaat af wordt gehaald. Koken op inductie lijkt daarmee veel op koken op gas omdat de temperatuur snel geregeld kan worden. Inductiekoken is ook ook veiliger dan gas en keramische platen omdat je minder risico loopt op branden en brandwonden. Inductiekoken werkt alleen met pannen die geschikt zijn voor inductie: ze moeten een vlakke magnetiseerbare bodem hebben. Veel pannen zijn geschikt, maar niet allemaal.
Een keramische kookplaat maakt gebruik van gloeispiralen onder een keramische glasplaat. De kookplaat is goed schoon te houden en relatief goedkoop. Een groot nadeel is dat een keramische kookplaat minder energiezuinig is en het verwarmen en afkoelen van de kookplaat gaat langzaam. Ook is de temperatuur niet nauwkeurig te regelen. Omdat koken op inductie energiezuiniger, veiliger, comfortabeler en sneller is, gaat het hier verder alleen over inductiekoken.
Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij Careyn in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .
Toepasbaarheid
De stroomvoorziening in de keuken moet toereikend zijn of worden gemaakt om in het elektriciteitsverbruik van de inductiekookplaat te kunnen voorzien. Dit kan ingrijpend zijn als er een nieuwe stroomvoorziening moet worden aangelegd.
Milieu-aspecten
Inductiekoken heeft als gezondheidsvoordeel dat er lokaal geen verbrandingsgassen (zoals fijnstof, CO2 en NOx) vrijkomen.
Inductiekoken is veel energie-efficiënter dan koken op gas: 80 tot 90% van de energie uit de kookplaat wordt benut terwijl dat bij koken op gas maar 50 tot 60% is (Bron: Natuur & Milieu, 2020). Maar, bij het gebruik van grijze stroom moeten we het energieverlies in de elektriciteitscentrale meetellen. Als je voor koken 100 m3 aardgas verbruikt zal dat met een inductiekookplaat ongeveer 470 kWh zijn2 (Bron: CE Delft, 2018). Voor de CO2-uitstoot betekent dit dat elektrisch koken met grijze stroom anno 2020 ongeveer 39% méér uitstoot dan op gas koken. Als het bedrijf of de instelling groene stroom gebruikt (zelf opgewekt of ingekocht) zal inductiekoken wel (veel) CO2-reductie opleveren. Zo ook als de CO2-uitstoot van een kWh elektriciteit in de toekomst daalt door vergroening van de elektriciteitsproductie.
Ander voordeel is dat er minder warmte vrijkomt. Hierdoor hoeven koelingen in en naast de keuken minder hard te werken.
Mensen maken zich soms zorgen over de elektromagnetische velden. Er zijn geen gezondheidseffecten t.g.v. elektromagnetische velden te verwachten. De sterkte van het magnetisch veld tussen de spoel in de kookplaat en de bodem van de pan is hoger dan de blootstellingslimieten. Maar omdat er geen lichaamsdelen tussen de kookplaat en de bodem van de pan kunnen komen is dat geen probleem. De inductieplaat detecteert of een pan op de kookplaat staat. Zonder pan slaat de kookplaat direct af en verdwijnt het elektromagnetische veld.
Financiële aspecten
Inductiekookplaten zijn duurder ten opzichte van gas of keramische kookplaten. Voor een professionele kookplaat met vier pitten ligt de aanschafprijs op circa € 8.000 ten opzichte van € 3.000 voor een keramische plaat of € 2.500 voor een vergelijkbaar gasfornuis (2020). Bij overschakeling naar elektrisch koken (bij zowel keramisch als inductie) moet meestal een extra stroomgroep aangelegd worden. Soms is verzwaring van de elektriciteitsaansluiting van de locatie nodig.
Als de huidige pannen niet geschikt zijn voor inductie (geen magnetiseerbare vlakke bodem hebben), moet men rekening houden met de aanschaf van nieuwe pannen. Veel pannen zijn wel geschikt voor inductiekoken. Of je pannen magnetiseerbare bodems hebben kun je checken met een magneetje. Meestal zijn de pannen ook voorzien van het ‘geschikt voor inductie’ symbool. Pannen van alleen roestvrijstaal, koper of aluminium werken niet op inductie. De aanschafkosten zijn sterk afhankelijk van het aantal en type pannen.
De energiekosten van inductiekoken ten opzichte van gas zijn afhankelijk van de elektriciteitsprijs van het bedrijf of de instelling. Voor een middengebruiker met een gasprijs van € 0,50 /m3 en een elektriciteitsprijs van € 0,10/kWh (prijzen 2020) zijn de kosten vergelijkbaar. Doordat gas langzamerhand duurder wordt, wordt elektrisch koken ook voordeliger. Er zijn nu wel al indirecte besparingen doordat er minder gekoeld hoeft te worden en koelingen in de keuken efficiënter werken.
Bron: Stichting Stimular voor Expertisecentrum Verduurzaming Zorg, mei 2020