Beschrijving
Gloeilampen, halogeenstralers, hogedrukkwiklampen, conventionele TL-lampen (T8) en ook hogedruknatriumlampen zijn meestal géén goede keuze (meer) voor buitenverlichting. Vervang deze voor led.
Vaak is de kleurweergave van doorslaggevend belang bij de keuze van de lamp. Kleurweergave (CRI-waarde) geeft aan in hoeverre kleuren zichtbaar zijn in het licht van een dergelijke lamp. Voor het aanlichten van een representatief gebouw, of op plekken waar gewerkt moet worden, of waar mensen herkenbaar moeten zijn (toegangspoort) is kleurweergave belangrijk. Voor het aanlichten van muren, trappen en dergelijke (inbraakpreventie, veiligheid) is kleurweergave echter minder belangrijk. Over het algemeen resulteert een betere kleurweergave in een hoger vermogen van de lampen.
Ook andere kenmerken spelen een rol in de keuze voor lamp en armatuur. Kies voor een lamp op een moeilijk bereikbare plaats bij voorkeur een lamp met een lange levensduur.
Voor schrikverlichting is het belangrijk dat lampen meteen branden. Led-lampen zijn daarvoor geschikt; natrium- en metaalhalegonidelampen niet.
Een lamp die onnodig brandt, gebruikt onnodig elektriciteit. Lees ook maatregel Schakel buitenverlichting op schemerschakelaar en tijdklok of bewegingssensor.
Toepasbaarheid
Voor buitenverlichting zijn meerdere soorten lampen beschikbaar, met elk hun eigen toepassingsgebied. Zie ook specifieke tips over:
- Energiezuinige beveiligingsÂverlichÂting
- Energiezuinige parkeerterreinÂverlichÂting
- Energiezuinige hekwerkverlichting
- Energiezuinige reclameverlichting
Hieronder wordt een overzicht gegeven van lampen en hun toepassingen op volgorde van energieverbruik. Kleurweergave (CRI) wordt uitgedruikt in Ra. De waarde van deze index kan variëren tussen de 0 en de 100. De waarde 100 wil dan zeggen dat het licht van een bepaalde lamp net zo goed de kleuren weergeeft als daglicht of een gloeilamp. Een hoge waarde (bijv. 90) betekent dat het licht van die lichtbron de kleuren van het belichte object natuurgetrouwer weergeeft dan een lichtbron met een lagere waarde (bijv. 70).
| Type | Energieverbruik | Levensduur (uren) | Kleurweergave (CRI) (2) | Toepasbaarheid |
| lagedruk natriumlamp | zeer laag | 6.000 – 12.000 | slecht (alles in zwart-geel) | terreinverlichting |
| inductielamp (1) | zeer laag | 60.000 | goed | terreinverlichting of als baken |
| led (gekleurd) | laag | 100.000 – 200.000 | n.v.t. | sier-, reclame- en markeringverlichting |
| langwerpige fluorescentielamp (Hoogfrequente TL, T5) | laag | 10.000 – 75.000 | goed | hekwerkverlichting, reclameverlichting |
| langwerpige fluorescentielamp (conventionele TL, T8) | laag | 7.000 – 12.500 | matig tot goed | hekwerkverlichting, reclameverlichting |
| hogedruknatriumlamp | laag | 6.000 – 12.000 | slecht tot matig | terreinverlichting |
| led (wit) | gemiddeld tot laag | 30.000 – 50.000 | slecht tot goed | beveiliging, hekwerk, baken, sierverlichting |
| spaarlamp (CFL-, PL- of PLe-lamp) | gemiddeld | 6.000 – 10.000 | goed | beveiligingsverlichting |
| halogeenlamp | hoog | 2.000 – 3.500 | zeer goed | beveiligingsverlichting |
| hogedrukmetaalÂhalogenidelamp | hoog | 6.000 | matig tot goed | terreinverlichting, hekwerkverlichting |
| hogedrukkwiklamp | hoog | 7.000 – 8.000 | matig | terreinverlichting |
| gloeilamp | hoog | 1.000 – 2.000 | goed |
(1) Aanschafkosten zijn zeer hoog. Alleen rendabel voor moeilijk bereikbare plaatsen.
Gloeilampen mogen sinds 2012 niet meer in de handel worden gebracht. Halogeenlampen vanaf 1 september 2018. De koop en verkoop van hogedrukkwiklampen is per 13 april 2015 wettelijk verboden.
Enkele vuistregels:
Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij GGZ Delfland in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .
Milieu aspecten
Besparing op energieverbruik. Deze is te bepalen door het verschil in vermogen tussen de lampen te nemen en te vermenigvuldigen met het aantal branduren. Per armatuur kan 50 tot 100 kWh worden bespaard per jaar.
Financiële aspecten
Kosten zijn afhankelijk van de grootte van het terrein, type terrein, type verlichting, de lichtbehoefte en de plaatsing van het gebouw. Besparing op de energiekosten is sterk situatieafhankelijk. Een indicatie van de kosten is gemiddeld € 200 tot € 600 per armatuur.
Bekijk onze suggesties om verlichtingsoffertes te beoordelen.
Aanvullende informatie
Erkende maatregel voor energiebesparing
De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Aanvullende informatiebronnen
- ISSO-publicatie 90 Energie-efficiënte verlichting
- Verlichtingsnorm voor werkplekken buiten NEN 12464-2
- NSVV publicatie Richtlijn verlichting voor industriële ruimten
Erkende maatregel voor energiebesparing
De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank