Beschrijving: verlichting automatisch aan en uit met bewegingssensor
Plaats in ruimten die niet continu bemenst zijn, zoals een magazijn of een opslagruimte, sanitair, vergaderruimtes en sommige kantoren aan- of afwezigheidsdetectie (ook wel bewegingsmelder). Met sensoren wordt vastgesteld of iemand in het vertrek aanwezig is. Is dit niet het geval dan schakelt de verlichting na een bepaalde tijd automatisch uit. In sommige situaties kan je ook een deurschakelaar gebruiken (bijvoorbeeld in kasten of koelcellen).
Hoe werkt een bewegingssensor?
Aanwezigheidsdetectie betekent dat in een ruimte een sensor gemonteerd is die, zodra iemand de ruimte betreedt, het licht aanschakelt. De sensor houdt de verlichting aan tot een bepaalde tijd nadat de ruimte weer verlaten is (uitschakeltijd).
Bij afwezigheidsdetectie moet de verlichting handmatig worden ingeschakeld bij het betreden van de ruimte. Als de sensor geen aanwezigheid meer detecteert in de ruimte, wordt het licht na een bepaalde uitschakeltijd automatisch uitgeschakeld.Â
Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij St Jansdal in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .
Let op de instelling van het moment van uitschakelen:
- niet te snel, aangezien een te korte brandduur irritatie bij de aanwezige personen kan veroorzaken.
- niet te langzaam, omdat de besparing dan gering is.
Toepasbaarheid van bewegingssensoren
Direct uitvoeren in ruimtes die niet continu bemenst zijn waar het licht blijft branden. De sensor kan gekoppeld worden aan een armatuur, aan de verlichting in een ruimte of aan de verlichting in het hele gebouw. De sensor kan op alle soorten verlichting (halogeen, TL, traditionele (PL-) spaarlampen, led) toegepast worden.
Let op, zet de tijd niet te krap. Veel aan- en uitschakelen verkort de levensduur van (oude) TL met startes en traditionele spaarlampen sterk.
Milieu aspecten: wat bespaart een bewegingssensor?
De besparing is 10 tot 90% op het elektriciteitsverbruik voor verlichting afhankelijk van het gebruikspatroon (lees: van hoe vaak en hoe lang het licht blijft branden).
Financiële aspecten: wat kost een bewegingssensor?
Afhankelijk van het type bewegingssensor schat Stimular de kosten € 50 tot € 60 excl. installatie en € 100 incl. installatie. Arcadis rekent € 198 (2022). € 10 per armatuur in een lichtstraat of lichtgroep is een goede inschatting. Hoe meer lampen op één sensor geschakeld kunnen worden, hoe groter de energie- en kostenbesparing. De terugverdientijd is veelal minder dan vijf jaar.
Bij een verbouwing en nieuwbouw zijn sensoren goedkoper dan schakelaars.
Bron foto: RVO, Informatiebank Erkende Maatregelen 2023 .
Aanvullende informatie
Erkende maatregel voor energiebesparing
De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank