Drinkwaterproductie belast het milieu. Om schoon drinkwater te kunnen maken zijn desinfectiemiddelen en chemicaliën nodig. Daarnaast kan grondwaterwinning leiden tot verdroging van de natuur. Gebruik – koud en warm – drinkwater daarom verantwoord om het milieu te sparen. Je bespaart bovendien energie en geld.
Ga na waarvoor je regenwater nuttig kunt gebruiken.
Voor het sproeien van de tuin of het wassen van ramen of auto’s is regenwater zeer geschikt omdat er heel weinig kalk in zit. Voor beperkte hoeveelheden volstaat een regenton met aftapkraan aangesloten op de regenpijp. Voor grote hoeveelheden is een speciale installatie nodig. Regenwater i.p.v. leidingwater in wasstraat
Regenwater kan ook gebruikt worden voor het doorspoelen van toiletten. Andere toepassingen binnen een utiliteitsgebouw zijn niet toegestaan. Het is daarbij verplicht om periodiek monsters te nemen en deze bij te houden in een logboek. Regenwater in plaats van leidingwater
Soms kan ook regenwater gebruikt worden voor proceswater. Denk aan beregenen van planten in een tuincentrum, of demiwater voor industriële toepassingen zoals koeling en reiniging.
Regenwater bespaart 15.000 euro per jaar
Galvani
Galvani, gespecialiseerd in het elektrolytisch verzinken van producten, verbruikte vroeger 20 m³ leidingwater per dag. Tegenwoordig gebruikt het bedrijf gewoon hemelwater. De investering was in drie jaar terugverdiend.
Energie- en waterneutraal voor lage woonlasten
Fier, Annette Groothof
"We hadden de ambitie om het CKM energie- en waterneutraal te maken: een gebouw dat geen fossiele brandstoffen gebruikt en zo min mogelijk leidingwater. Zo blijven de woonlasten laag, en kunnen we meer vrouwen helpen."
Ieder jaar wordt 1200 m3 regenwater gebruikt
Aeres Hogeschool Dronten
De school is uitgerust met een regenwatersysteem waarmee alle toiletten voorzien worden van gefilterd regenwater.
Tuincentrum De Bosrand is letterlijk en figuurlijk groen
De Bosrand
Een ondergrondse waterbuffer van 500 m3 plus hydrofoorpomp zijn er voor de beregening, twee grote lucht-waterwarmtepompen leveren de benodigde warmte en het tuincentrum krijgt 2.200 zonnepanelen.
Bespaar op (warm) tapwater met waterbesparende apparatuur, minder (warm) watertappunten en korte leidingen.
In veel bedrijven is maar weinig warm water nodig: in de keuken, bij schoonmaakwerkzaamheden en soms voor een douche. Minder plekken voor (warm) tapwater scheelt aanleg- en energiekosten. Steeds meer organisaties verwijderen warm tapwater kranen bij toiletten.
Een extra koud watertappunt om fleswater te voorkomen is wél een goed idee.
Koel water uit kraan i.p.v. uit flessen
Wanneer er in jouw bedrijf water wordt gesproeid of verneveld, moet je preventieve maatregelen nemen tegen legionella. Door een goed ontwerp van het watersysteem verminder je de kans op legionella en beperk je tevens het water- en energieverbruik.
Meer informatie over legionella en leiding- en proceswaterinstallaties: legionellapreventie op de website van RIVM
Deze combinatie levert een comfortabele en goedkope douchebeurt op. Toepasbaar bij een warmwatersysteem met een lage tapdrempel zoals een boiler, combiketel, of badgeiser. Soms (bijv. in gebouwen met een groot aantal weinig gebruikte douches in ziekenhuizen, verpleeghuizen, of hotels) zijn de zuinigste douches niet mogelijk. Waterbesparende douchekop of doorstroombegrenzer
Gebruik in sportgebouwen, zwembaden en campings aanvullend drukknoppen of tijdknoppen. Douchekraan met drukknop
Pas bestaande spoelbakken aan met waterbesparende keuzeknop of installeer kleinere.
Waterbesparende toiletreservoirs
Een urinoir is zuiniger dan een toilet. Er bestaan zelfs waterloze urinoirs, geschikt voor drukbezochte toiletgroepen.
Zorg ervoor dat de waterstroom uit de kraan afgestemd is op het gebruik. Bijvoorbeeld door een begrenzer in de leiding of in de kraan, een schuimstraalmondstuk klasse A of Z en/of een mengkraan die het waterverbruik reduceert. Elektronische kranen en zelfsluitende kranen zorgen dat het water niet onnodig loopt. Waterbesparende kranen
Zonder aandacht extra kosten
Ziekenhuis Walcheren, Pieter Tramper
"Tien jaar geleden was ons waterverbruik 44.118 m3. Nu is het nog maar 33.569 m3. Structurele aandacht loont."
Het verwarmen van tapwater wordt steeds vaker losgekoppeld van ruimteverwarming, zodat voor beide de meest efficiënte oplossing gekozen kan worden. Een ander belangrijk aanknopingspunt voor energiezuinig warm tapwater is het besparen op leiding- en stilstandverliezen. En natuurlijk is ook de gebruikte warmtebron belangrijk.
Dit is met name belangrijk voor warmwaterkranen in de keuken omdat deze vaak voor korte tijd worden gebruikt. Overweeg bij lange leidingen het water te verwarmen bij het tappunt. Productie warm tapwater op afnamepunt
Een circulatieleiding geeft veel energieverlies (zo’n 30%) en zomers levert dat mogelijk een extra koellast. Probeer daarom uit te komen op een oplossing zonder circulatieleiding.
Isoleer leidingen in onverwarmde ruimtes en leidingen die relatief veel gebruikt worden. Isoleer een circulatieleiding volledig. Echter, de aftakkingen, waarin het water niet circuleert, mogen niet geïsoleerd worden, omdat dat een verhoogd legionellarisico oplevert. Vergeet de appendages (kranen en afsluiters) niet.
Als je douches hebt die dagelijks gebruikt worden of als je voor andere activiteiten meer dan 100 m3 warm water per jaar gebruikt, is een zonnecollector met boiler interessant. Zonneboiler
En specifiek voor buitenzwembaden: Verwarm douchewater voor met zonnewarmte
Voordat er warm tapwater uit de kraan stroomt gaat er vaak veel warmte verloren. Aan de ene kant via (ring)leidingen en aan de andere kant door stilstandsverlies in boilers. Op de volgende manieren beperk je deze verliezen.
Boilers verbruiken continu energie om de voorraad water warm te houden. Een tijdschakelaar die de boiler buiten werktijd uitschakelt, verdient zich binnen twee jaar terug. Tijdschakelaar voor boiler voor warm tapwaterÂ
Ga na of je geschikte restwarmtebronnen hebt om warm tapwater mee te bereiden, zo nodig in combinatie met elektrische naverwarming.
Een (gasgestookte) HR-boiler bespaart 20% op warmwaterbereiding t.o.v. een ‘conventionele’ boiler. Maar, beter nog is het om over te stappen op een gasloze oplossing (hoge temperatuur warmtepomp, elektrisch doorstroomapparaat, warmtenet of desnoods elektrische boiler). Ga na welke van deze oplossingen bij jouw situatie past, dit is sterk afhankelijk van de warm-tapwatervraag, aanwezige warmtebronnen en leidinglengtes.
Binnen nu en vijf jaar een energieneutrale camping
Kampeerdorp de Zandstuve, Gerdinand Eshuis
"Onze camping staat midden in de natuur en dat willen we ook uitstralen". De eerste stappen naar energieneutraal zijn gezet met zonnecollectoren en een warmtepomp.
Nul-op-de-meter bedrijfspand
Ato Bedrijfstrainingen
Sinds een paar jaar liggen er zonnepanelen op het dak waardoor het bedrijf de stroomrekening grotendeels doorstreept. Om ook een streep door de gaskosten te zetten, maakt het bedrijf gebruik van een pelletketel én een zonneboiler.
Vanaf het 7e jaar gaat geld worden ‘verdiend’
Flidunen
Sportcomplex Flidunen op Vlieland is onlangs heropend en verbruikt nu 64% minder energie. Dit door besparen (HR++-glas en zwembadafdekking) en duurzaam opwekken (pv en heat pipes).
BovenIJ stapt over op stadswarmtenet
BovenIJ ziekenhuis, Willy Frits (teamhoofd algemene techniek)
Het ziekenhuis is overgestapt van aardgas op warmte van het stadswarmtenet. Met deze restwarmte van een afvalverbrandingsinstallatie bespaart BovenIJ 50% CO2.
Het is niet altijd nodig vuil water op het riool te lozen. Soms is het zinvol de warmte uit het water te halen.
Een helofytenfilter kan gebruikt worden om afvalwater uit bijvoorbeeld de (glas-) tuinbouw, van een huishouden of restaurant te zuiveren om het daarna op het oppervlaktewater te mogen lozen. Helofytenfilter voor eigen afvalwaterzuivering
De douchewaterwarmtewisselaar (douche-wtw) wint warmte terug uit het douchewater dat anders direct in het riool terecht zou komen. Win warmte terug uit douchewater (douche-wtw)
Bierbrouwende monniken zuiveren afvalwater in tropische kas
Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven
De broeders van de Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven brouwen bieren van La Trappe Trappist een flink stuk duurzamer. Dit dankzij de nieuwe waterzuivering: de Biomakerij. Deze plantenkas zuivert het afvalwater van de abdij.
Op deze pagina hebben we vele adviezen voor een duurzame watervoorziening en waterafvoer verzameld. Andere aandachtsgebieden voor een duurzaam bedrijfspand zijn Efficiënte inrichting, Verlichting, Elektrische apparatuur en Stoffering en meubilair.
ondersteuning nodig?
Verhuizen, nieuwbouw of uitbreiding is de kans om duurzamer en efficiënter te gaan ondernemen. Stimular kan met jou meedenken en duurzaam verhuisadvies geven.
© 2020 Stichting Stimular
Abonneer je nu!
Abonneer je op onze doe-het-zelf-nieuwsbrief met inspirerende voorbeelden, hulpmiddelen en maatregelen om met je bedrijf of organisatie te werken aan duurzaam ondernemen. Max. 10 keer/jaar.