Bedrijfsverlichting
1. Beperken benodigde (kunst)verlichting
Verlichting is, ook nu er steeds meer led is, een grote elektriciteitsverbruiker. Beperk daarom de behoefte aan kunstlicht en zorg dat (dag)licht voldoende verspreid wordt. Dit draagt ook bij aan een aangename werkomgeving. Om minder elektriciteit te gebruiken moet de verlichting wel uit staan als er voldoende daglicht is, bijv. met een daglichtschakeling.
Gebruik daglicht als belangrijkste bron van verlichting
Er zijn vele manieren om daglicht in te zetten als lichtbron. Gevelopeningen in de vorm van ramen, lichtstraten, sheddaken. Daarnaast kunnen atriums licht binnen brengen. Wanneer je 7 tot 8% van het dakoppervlak van een bedrijfsruimte bestemt voor daglicht, beschik je gedurende 70% van de daglichtperiode over voldoende licht.
Zorg op de werkplek voor een daglichtfactor (verhouding van de daglichtsterkte op een bepaald punt in de ruimte ten opzichte van het totaal op de gevel vallende licht) van ten minste 3%, streef naar 5%.
Daglicht (en uitzicht) op veelgebruikte werkplekken
Plaats veelgebruikte ruimtes aan een gevel of een atrium en minder gebruikte ruimtes (bijvoorbeeld toiletten, printruimte of magazijn) binnenin. Daglicht en uitzicht dragen positief bij aan motivatie, productiviteit en gezondheid van (kantoor)werkers. Andere factoren die het visueel comfort beïnvloeden zijn bijvoorbeeld helderheid, kleurtemperatuur, lichtreflectie en contrast.
Pas daglichtgeleidingssystemen toe
Daglichtgeleidingssystemen brengen door middel van reflecterende kokers daglicht midden in een gebouw. DaglichtgeleiÂdingsÂsysteem
Zorg voor lichtgekleurde wanden, vloeren en plafonds
Een diepgekleurde wand absorbeert vaak wel 50% van het licht dat erop valt. Alleen het restant wordt weerkaatst. Lichtgekleurde vlakken weerkaatsen meer licht en zorgen voor een betere verspreiding. Bij donkere wanden, vloeren en plafonds, heb je daarom meer verlichting nodig.
Pas glas toe in tussenwanden en deuren
Met glasstroken langs deuren of plafond of een hele glaswand kan de verlichting in naastgelegen ruimtes overdag vaak uit blijven. Bijkomend voordeel is dat medewerkers beter contact houden met de rest van het bedrijf. Nadeel is dat glas de akoestiek van ruimtes negatief beïnvloed; daar is dan extra aandacht voor nodig.
2. Doelgericht verlichten
Verlicht alleen die plekken die je in gebruik hebt en bespaar door gericht te verlichten. Denk bijvoorbeeld ook aan het aanlichten van een gevel in plaats van spots die de hemel verlichten.
Stem het verlichtingsniveau af op de functie
Het verlichtingsniveau in een gang of toilet kan lager zijn dan bij een bureau of werkbank. Vooral op plekken waar het licht de hele dag brandt, loont het om (tijdelijk) een lager verlichtingsniveau te hanteren.
Zorg dat verlichting in delen in- en uitgeschakeld kan worden
Verdeel de verlichting in groepen die apart geschakeld kunnen worden. Denk aan aparte schakelaars voor verlichting aan de raamzijde. Ook in een hal of magazijn is verlichting vaak in functionele stukken te verdelen. Zorg daarbij dat de schakelaars of sensoren op logische plekken zitten. Schakel verlichting per (deel van) ruimte
Installeer oriëntatieverlichting naast werkplekverlichting
Maak een combinatie van werkplekverlichting (waarbij mensen nauwkeurig kunnen werken) en basisverlichting voor de rest van de ruimte.
Hang verlichting op de juiste hoogte en plek
Wanneer verlichting te hoog hangt, neemt het licht op de werkvloer teveel af. Houdt bij het ophangen van de verlichting ook rekening met de inrichting; hang lampen niet boven kasten maar in de gangpaden.
3. Zuinige verlichting
Led is vrijwel voor alle toepassingen standaard. Zie aanvullend aan onderstaande adviezen ook tips voor Verlichtingsoffertes beoordelen.
Bedrijfshal? Kies tussen lijn- en puntvormige verlichting
Lijnvormige verlichting m.b.v. langwerpige lampen is vooral gunstig in wat lagere hallen met vaste (hoge) magazijnstellingen. In hoge hallen (zonder magazijnstellingen) behaalt men het beste verlichtingsrendement met puntvormige verlichting. Globaal ligt het omslagpunt bij een halhoogte van 10 meter.
Kies armaturen met een hoog rendement
Goede armaturen kunnen de lichtopbrengst vergroten. Kies in vieze omgeving voor goed schoon te maken armaturen. Kies armaturen i.r.t. onderhoudsÂmogelijkÂheden
Kies lampen met een hoog rendement (led, gasontladingslampen)
Vervang verouderde verlichting. Kantoren kunnen goed verlicht worden met 10 W/m2 geïnstalleerd vermogen. In het verleden was vaak meer dan 16 W/ m2 geïnstalleerd.
Kies ook voor bijzondere toepassingen led
4. Automatische regelingen
Automatisch aan/uitschakelen en/of dimmen van verlichting bespaart energie en kosten. Installateurs kunnen meedenken over effectieve regelsystemen. Automatische regeling niet mogelijk? Afspraken over uitdoen van verlichting.
Gebruik schakelaars die het licht na enkele minuten lager of uitschakelen
Verlichting in (een deel van) de ruimte blijft na inschakelen enkele minuten branden, bijvoorbeeld voor zijpaden in een opslagruimte.
Gebruik aanwezigheidsdetectie of een deurschakelaar
Voordelen van aanwezigheidssensoren zijn dat de verlichting alleen brandt als er iemand is en dat er geen schakelaars aangelegd hoeven te worden. Zeer geschikt voor toiletten, magazijnen, werkruimtes die beperkt gebruikt worden, en ook veel toegepast in kantoren en vergaderruimtes. Voor berghokken kan een deurschakelaar een goed alternatief zijn.
Gebruik een daglichtafhankelijke regeling
Bij een daglichtafhankelijke regeling dimt de verlichting automatisch als de zon meer gaat schijnen. Hiermee kun je tot 50% op elektriciteit besparen. De terugverdientijd bedraagt 2 tot 4 jaar. DaglichtÂÂafhankeÂÂlijke regeling van verlichting
Gebruik een veegpuls om verlichting in één keer uit te schakelen
Een veegschakeling schakelt op vastgestelde momenten centraal alle verlichting uit. Wie toch behoefte heeft aan kunstlicht moet het licht handmatig weer inschakelen. Een veegpuls is geschikt voor grote kantoren. Niet in combinatie met aanwezigheidsdetectie. Veegschakeling op verlichting
Gebruik tijdklok of schemerschakelaars om verlichting ‘s nachts uit te schakelen
ondersteuning nodig?
Verhuizen, nieuwbouw of uitbreiding is de kans om duurzamer en efficiënter te gaan ondernemen. Stimular kan met jou meedenken en duurzaam verhuisadvies geven.