Schakel afzuiging spuitcabine automatisch uit

Beschrijving

Tijdens het spuiten, coaten en drogen is veel ventilatie nodig. Door tijdens korte spuitpauzes de ventilatie te verminderen, of helemaal uit te schakelen als er enige tijd niet gespoten wordt, wordt energie bespaard. Dit bespaart (in geringe mate) elektriciteit voor de ventilator en veel gas voor de opwarming van de koude, verse buitenlucht.

Ventileren of recirculeren van spuitcabine

Oude (bestaande) spuitcabines (vaak circa 4 m breed en 7 meter lang) hebben twee standen voor spuiten en drogen:

• Ventileren, tijdens het spuitproces bij 20°C met circa 19.000 m³/uur met 100% verse lucht. Deze lucht wordt in het stookseizoen gemiddeld opgewarmd van 8 C tot 20°C. Verse lucht is nodig voor zowel de arbeidsomstandigheden van de spuitmedewerker als voor de lakkwaliteit (de kwaliteit van de glans en het harden van het lak);
• Recirculeren, tijdens het droogproces bij 60°C met circa 19.000 m³/uur. Er wordt een kleine hoeveelheid verse lucht verwarmd en bijgemengd.

Let op: in geval van een openbrandersysteem is ventilatie benodigd voor afvoer van rookgassen maar met een lager ventilatievoud.

Regelingen ventilatie spuitcabine

Voor het, na een in te stellen tijd, automatisch uitschakelen, omschakelen (naar recirculatie) of verminderen van de afzuiging tijdens en na het spuiten zijn regelingen beschikbaar:

1. Bij handmatig spuitwerk kan een eenvoudige haak met veer (kapstok) in de spuitcabine geplaatst worden om het spuitpistool op te hangen (zogenaamd verbreekcontact / hangschakelaar). Door het ophangen, buigt de haak door en wordt de afzuiging of pomp uitgeschakeld. Wanneer later het spuitpistool van de kapstok afgenomen wordt, wordt de ventilatie ingeschakeld.
2. Een andere regeling (omschakelmodule), ook toepasbaar bij geautomatiseerd spuitwerk, is een sensor op de persluchtleiding van de spuitapparatuur. Als de spuitapparatuur wordt uitgezet, wordt de ventilatie uitgeschakeld of aangepast.
3. Nog efficiënter is de ventilator geheel frequentiegeregeld te maken (of de ventilator van een hoog-laag schakeling te voorzien) waarbij de mate van ventilatie wordt bepaald door het gebruik van het spuitpistool. Zie maatregel Toerenregelaar (zoals frequentieregelaar) elektromotoren.

Na beëindiging van het droogproces kan de ventilatie geheel uitgeschakeld worden. Dit kan energie-efficiënt door dit geheel automatisch te laten plaatsvinden.

Toepasbaarheid

Deze maatregel is van toepassing in een spuitcabine of bij een spuitwand als de regeling van de ventilatie niet automatisch is en de cabine op onderdruk kan blijven. Het automatisch uitschakelen of verminderen van de afzuiging van de spuitcabine is vooral aantrekkelijk voor bedrijven waar discontinu gespoten wordt. Houd rekening met arbo-aspecten van een goede afzuiging.

Deze maatregel is van toepassing op bijvoorbeeld handspuitcabines of handspuitwanden voor poedercoaten en spuitcabines in autoschadeherstel en hout- en meubelindustrie.

Milieuaspecten: besparing door minder afzuiging van de spuitcabine

Energiebesparing door twee effecten:

• De apparatuur is niet in werking tijdens pauzes wat een besparing op elektriciteitsverbruik opleverd. Bij een reductie van de spuittijd met twee uur per dag en een afzuiging met 10 kW vermogen, wordt jaarlijks 4.800 kWh elektriciteit, ofwel zo’n € 480, bespaard.
• Bij afzuiging besparing op verwarming van ingaande lucht. De vermindering van het gasverbruik kan aanzienlijk zijn, maar deze is moeilijker vast te stellen. De besparing is afhankelijk van het debiet en de temperatuur van de ingaande lucht en het rendement van de ruimteverwarming. Een vuistregel is dat, indien de afzuigtijd met bijvoorbeeld 25% wordt gereduceerd, ook het gasverbruik voor de verwarming van de ingaande lucht met maximaal 25% vermindert.

Een omschakelmodule bespaart bij een spuitcabine van 20 kW naar schatting 400 m³ aardgas. Handschakelaars besparen bij een spuitcabine van 200 kW naar schatting 1.500 m³ aardgas. Bron: EML 2023.

Een energiebesparing van 10% op het gasverbruik is mogelijk door een van deze regelingen toe te passen.

Financiële aspecten: wat kost een omschakelmodule of een hangschakelaar

Een omschakelmodule toepassen om de ventilatiestand van de spuitcabine automatisch te schakelen per cabine (20 kW) kost op een zelfstandig moment naar schatting € 850 (materiaal) + € 800 (arbeid). En op een natuurlijk moment € 800 (materiaal) + € 0(arbeid). Deze maatregel verdient zich op een zelfstandig moment binnen vijf jaar terug als het luchtsysteem jaarlijks meer dan 600 gebruiksuren heeft.

Een hangschakelaar voor het spuitpistool om de afzuiging van de spuitcabine te beperken kost per cabine (200 kW) op een zelfstandig moment naar schatting € 2.500 (materiaal) + € 1.300 (arbeid). En op een natuurlijk moment € 1.300 (materiaal) + € 1.000 (arbeid). Deze maatregel verdient zich op een zelfstandig moment binnen vijf jaar terug als de spuitcabine jaarlijks meer dan 1.000 bedrijfsuren heeft. En op een natuurlijk moment meer dan 700 bedrijfsuren per jaar.

Bron: EML 2023. Hierbij is gerekend met € 0,21 per kWh en € 1,16 per m³ aardgas (excl. BTW).

Aanvullende informatie

Erkende maatregel voor energiebesparing

De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.

Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.

Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank