Waterbesparende douchekop of doorstroombegrenzer

Beschrijving: waterbesparende douche

Voor het douchen van personen is veel water nodig. Er kan water en energie bespaard worden door het installeren van een:

1. waterbesparende douchekop; deze gebruikt ongeveer 6 liter per minuut, terwijl een verouderde douchekop tot wel 20 liter per minuut gebruikt. Er zijn zelfs spaardouchekoppen die circa 4 liter per minuut geven.
2. doorstroombegrenzer (ook wel waterbesparende ring); deze laten een beperkte hoeveelheid water door en zijn makkelijk te installeren tussen douchekraan en doucheslang.

Bijkomend voordeel waterbesparende douche

Bijkomend voordeel is dat bij een lager waterverbruik per douchekop de temperatuur van het warmtapwater veel beter te beheersen is. Bij gelijktijdig gebruik van douches wordt voorkomen dat er opeens te koud of te heet water wordt geleverd.

Aandachtspunten (ter voorkoming van nadelen) waterbesparende douche

Hou wel rekening met de volgende aandachtspunten:

1. Spaardouches en doorstroombegrenzers leveren problemen bij combiketels of badgeisers met een te hoge tapdrempel. De tapdrempel is de minimaal benodigde volumestroom om het warmtapwatertoestel in bedrijf te krijgen of te houden. Als de volumestroom naar een douchekop beneden de tapdrempel ligt, komt het toestel niet in bedrijf. Dan staat de gebruiker onder een koude douche! Installeer in bestaande situaties een doorstroombegrenzer of douchekop die een volumestroom doorlaat die groter is dan de tapdrempel van het warmtapwatertoestel. Stel in nieuwbouwsituaties de tapdrempel van het warmtapwatertoestel lager in dan de kleinst te verwachten warmtapwatervolumestroom.
2. Houd behalve de tapdrempel ook rekening met variërende watertemperaturen veroorzaakt door drukschommelingen. Dit kan zich voordoen bij vervanging door een waterbesparend type. De variërende temperaturen worden veroorzaakt door verdringing van koud en warm water in de douchekop onder invloed van drukverschillen. Een drukonafhankelijke doorstroombegrenzer heeft dit nadeel niet.

_{Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij Careyn in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .}

Waterbesparende douchekop

Voor douchekoppen zijn doorstroomklassen gedefinieerd (bij een normale waterdruk van 100 kPa (kiloPascal); Een douchekop laat meer water door als de druk hoger is).

• Doorstroomklasse Z is het zuinigst met een doorstroom van 4,2 tot 6,9 liter per minuut.
• Klasse A geeft tussen 6,9 en 8,7 liter per minuut.
• Klasse S (standaard) geeft tussen 8,7 en 11,5 liter per minuut.
• Daarna volgen de grote waterslurpers, klasse B tot en met D (11,5 tot wel 21,9 liter per minuut).

Omdat bij waterbesparende douchekoppen de weerstand in de douchekop groter is, ontstaat in de doucheslang een hogere druk dan bij gewone douchekoppen. De doucheslang moet geschikt zijn voor die hogere druk: 300 tot 500 kPa, afhankelijk van de druk in de installatie. Een doucheslang die voldoet aan BRL-K668 (en daarmee aan NEN-EN 1113) is geschikt voor een voordruk tot 500 kPa.

Doorstroombegrenzers (waterbesparende ring bij de douchekop)

Er zijn drukafhankelijke en drukonafhankelijke doorstroombegrenzers. Drukafhankelijke doorstroombegrenzer verkleint de doorstroomopening. Drukonafhankelijke doorstroombegrenzers leveren een ingestelde hoeveelheid water die onafhankelijk is van de druk in de leiding. Deze zijn dus vooral geschikt als er variaties zijn in de druk in het leidingstelsel.

Er zijn doorstroombegrenzers die uitgerust zijn met de mogelijkheid om handmatig de volumestroom nog bij te regelen zodat ook grotere volumestromen mogelijk zijn. Dit is met name relevant bij tappunten waar ook behoefte is aan grotere volumestromen, zoals bijvoorbeeld een bad, of in een keuken.

Aandachtspunten bij doorstroombegrenzers: controleer of de doorstroombegrenzer geschikt is voor de (warmtapwater) temperaturen waarbij deze toegepast wordt.

Toepasbaarheid waterbesparende douche

Deze maatregel is toepasbaar in gebouwen waar veel gedoucht wordt, denk hierbij aan zwembaden, sportcentra of zorggebouwen. Direct doen.

Milieu aspecten: wat bespaart een waterzuinige douche

Het plaatsen van een waterbesparende douchekop of doorstroombegrenzer bespaart op inkoop van drinkwater en ook energie die nodig is voor het opwarmen van het douchewater. Ook wordt bespaard op de afvoer van afvalwater. De besparing op douchewater en verwarming van het douchewater kunnen oplopen tot boven 50%. De besparing per douchebeurt (5 min.) is ongeveer 20 liter water.

Voorbeeld besparing waterbesparende douchekop

Wanneer in een hotel iedere dag 10 minuten per kamer gedoucht wordt, wordt circa 15 m³ water per kamer per jaar bespaard en 60 m³ aardgas (in geval van gasgestookt warmwatertoestel, 6 liter per minuut). Dit komt neer op een besparing van € 17 voor water (prijs € 1,13 per m³ water, 2024) en € 79 voor gas (€ 1,32 per m³ gas, 2024). In totaal dus een besparing van € 96 per kamer.

Wanneer in een zwembad iedere douche 30 minuten per dag gebruikt wordt, wordt circa 45 m³ water per douche per jaar bespaard en 185 m³ aardgas (in geval van gasgestookt warmwatertoestel). Dit komt neer op een besparing van € 51 voor water € 244 voor gas. In totaal dus een besparing € 295 per douche.

RVO schat voor de Erkende Maatregel 31 m³ aardgas per jaar (Bron: EML 2023).

Financiële aspecten

Er zijn waterbesparende douchekoppen vanaf € 20 verkrijgbaar. Goede douchekoppen kosten rond de € 50. Doorstroombegrenzers kosten vanaf € 5 (Bron: Milieucentraal). Daar komt kwartiertje arbeid bij (€ 20).

Aanvullende informatie

Erkende maatregel voor energiebesparing

De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.

Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.

Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Uneto-VNI, Milieucentraal, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank